تدوین و نمودار:مهندس متصور ادیبی
تعداد کل نوشته ها : ۱۲۰
تعداد نوشته های مرتبط با بحث: ۹۱
تعداد نوشته های غیر مرتبط با موضوع:۲۱
آداب فضای مجازی (به اینگلیسی: Netiqette) همان بایدها و نبایدهای فضای آنلاین می باشند. هر فعالیتی در فضای مجازی، آداب مخصوص به خود را دارد. برای مثال: ایجاد گروه، دعوت از دوستان، ارسال مطلب، یادداشت گذاری، ارتباط با دیگران و حتی ترک گروه. اگر این آداب و تشریفات رعایت نشوند روز به روز به نارضایتی ها افزوده شده، عده‌ای گوشه گیر و عده ای هم صحنه را ترک می کنند و در نهایت، جامعه مجازی تشکیل شده، از هدف اصلی دور خواهد شد. آداب معاشرت در فضای مجازی هم مثل زندگی اجتماعی است. یعنی بهتر است مراقب گفتار خود باشیم تا کسی را آزار ندهیم. آنچه باعث میشود که آداب فضای مجازی رعایت نشوند، کم نیستند. برای روشن شدن این فاکتورها، چند سوال مطرح می‌کنیم:
چرا در دنیای واقعی سعی می کنیم هویت خود را فاش سازیم؟ من دکتر فلانی هستم رئیس فلان…
چرا بسیاری از افراد، در فضای مجازی، مایل به ارایه هویت واقعی خود نیستند؟
دیدگاه من این است در دنیای حقیقی هرجا برای ما منفعتی دارد هویت اصلی خود را آشکار می کنیم و هر کجا ممکن است به نفع ما نباشد مایلیم هویتمان مخفی بماند. از طرفی نوع برخورد دیگران با ما، رابطه مستقیم با هویت ما دارد. به ترتیب؛ نوع پوشش و وضع ظاهری، وضعیت مالی، وضعیت تحصیلی، وضعیت خانوادگی و… در بیشتر مواقع تعیین کننده نوع برخورد دیگران با ما هستند. از طرف دیگر گاهی وقت¬ها، عدم آشکار بودن هویت واقعی، دست ما را برای انجام برخی کارها باز می گذارد. در یک سفر، رفتاری از دوستم دیدم که در شان وی و موقعیت اجتماعی‌اش نبود. وقتی به وی متذکر شدم، براحتی جواب داد که اشکالی ندارد، اینجا کسی مرا نمی شناسد! واضح است که اگر اجتماع، او را می شناختند، هرگز چنین رفتاری نمی کرد. در جوامعی که با بسته بودن فضای واقعی جامعه مواجه هستیم، فضای مجازی برایمان بازتر است و آزادی بیشتری حس کنیم و ممکن است به خود اجازه دهیم برخی هنجارها را زیر پا گذاریم و آداب را رعایت نکنیم. در حقیقت، فضای مجازی امکان استتار هویت را برای ما فراهم می‌آورد. بسته بودن فضای جامعه واقعی باعث میشود ما در فضای مجازی آزادی عمل بیشتری داشته باشیم. همچنین مشخص نبودن هویت برخی افراد موجب می شود آداب بکار گرفته شده از سوی ما، با آدابی که در فضای واقعی بکار میگیریم متفاوت باشند
فضای مجازی پرجاذبه است، تسهیل‌گر، فرصت‌ساز و در عین حال می تواند تهدیدکننده و خطرآفرین باشد اما وجه اشتراکش با دنیای واقعی این است که داوری اخلاق در بین هر دو به یک نحو صورت می پذیرد. نمی شود یک رفتار ما در دنیای مجازی، بی اخلاقی محسوب شود و در دنیای واقعی اخلاق مدارانه؛ پس این وجه اشتراک کار را برای بیان آداب فضای مجازی تسهیل می کند.
در ادامه به چند مورد از مهمترین آداب فضای مجازی، اشاره می کنیم.
مورد شماره ۱: احترام به دیگران
بسیار شفاف است. همانگونه که در دنیای واقعی در تعامل با دیگران، صرفنظر از اینکه افراد جامعه چه کسانی هستند و وظیفه انسانی خود می‌دانیم که به آنها احترام بگذاریم، در فضای مجازی نیز می بایست به دیگران، چه با هویت آشکار و چه با هویت پنهان، احترام بگذاریم.
مورد شماره ۲: ارایه هویت شفاف
تمامی تهدیداتی که در دنیای مجازی برای ما وجود دارند، در دنیای حقیقی هم وجود دارد. اما ما در دنیای حقیقی ابعاد محرمانگی را بهتر رعایت می کنیم لذا تهدیدات کمتری برای ما وجود دارد. یک مثال می زنم:
ما در صفحه شخصی مان در فضای مجازی به راحتی یک عکس از مسافرت خانوادگی مان را به اشتراک می گذاریم. حال آنکه غیر ممکن است این عکس را در فضای واقعی به راحتی با دیگران به اشتراک بگذاریم. تصور کنید، کسی نمی آید عکس مسافرت خانوادگی اش را به درب منزلش بچسباند!!!
پس ذاتا در دنیای واقعی راحت‌تر هویت خود را آشکار می‌سازیم چون می پنداریم هویت ما باید آشکار باشد، اینگونه هم دیگران مرا می شناسند و هم من دیگران را می شناسم و آشکار بودن هویت می تواند مقدمات تعاملات احترام آمیز را فراهم آورد. تصمیم خود را برای نحوه رفتار در فضای مجازی باید قاطعانه بگیریم. رفتار ما نباید امنیت ما را به خطر بیاندازد. پس اگر توانایی کنترل محرمانگی در ابعاد مختلف را داریم بهتر است همواره در فضای مجازی با هویت اصلی مان ظاهر شویم. همین الان در گروه هایی که هستید نگاهی به لیست اعضا داشته باشید مشاهده می کنید که کمتر کسی از عکس مناسب و همچنین نام اصلی بصورت کامل استفاده کرده است. مشکل اینجاست که برخی از ما خودمان با دست خودمان زمینه به خطر افتادن امنیت‌مان را فراهم می کنیم و بعد تقصیر را به گردن فضای مجازی و دیگران می اندازیم.
مورد شماره ۳: رعایت قوانین و مرامنامه هر فضا
در دنیای واقعی، به هر جا وارد شویم می بایست قوانین آنجا را بپذیریم. ساده است، کسی وارد کتابخانه نمی شود و شروع کند با صدای بلند صحبت کند. اگر کسی این کار را مرتکب شود ما چه می گوییم؟ پس بهتر است در فضای مجازی نیز این آداب را رعایت نماییم و در هر فضایی اعم از سایت‌ها، صفحات، گروه ها و… که وارد می شویم نخست تلاش کنیم قوانین آنجا را مطالعه نماییم و به آن پایبند باشیم.
مورد شماره ۴: در نوشتن و ارسال مطالب دقت ویژه داشته باشیم
مکتوبات چه در فضای واقعی و چه در فضای مجازی نمی توانند حس و لحن را به خوبی انتقال دهند و بسیار دیده شده که در فضای مجازی، اختلافات بوجود آمده ناشی از برداشت نامناسب از نوشته ها بوده است. اگر هویت افراد در فضای مجازی آشکار نباشد، ما نمی دانیم با چه افرادی در ارتباط هستیم. پس بهتر است ساده بنویسیم، نوشته را قبل از ارسال چند بار بررسی کنیم، هیچ چیز را بدون بررسی بازنشر نکنیم و اگر به موضوعی آگاهی نداریم، آنرا به جمع نسبت ندهیم. همچنین در خواندن نوشته های دیگران سعی کنیم لحن بیان را از خاطرمان حذف کنیم. گاهی لحن بیان یک جمله، می‌تواند معنای آنرا عوض کند. تفسیر لحن یک جمله می‌تواند بین افراد، تنش و خصومت ایجاد نماید. لذا بهتر است قبل از تفسیر لحن نوشته‌ها، سعی کنیم با نویسنده آن ارتباط برقرار کرده و منظور وی را کشف کنیم. در کل بهتر است همواره آنگونه بنویسیم که یک راه برگشت برای خود باقی بگذاریم.
مورد شماره ۵: کوتاه و مختصر نوشتن
توییتر یکی از رسانه های اجتماعی موفق در فضای مجازی است. این رسانه مورد استقبال بسیاری از خبرنگاران و برندهای و شخصیت های دنیا قرار گرفته و بصورت حرفه ای از آن استفاده می کنند. چرا؟ به خاطر اینکه در توییتر ما در ارسال پیام با محدودیت ۱۴۰ حرف مواجه هستیم و بیشتر از آنرا در یک پیام نمی توانیم بگنجانیم. در حقیقت توییتر ما را ناچار می کند، کم گوییم و گزیده گوییم و چون گزیده گوییم بر دل نشیند. دیگر کمتر کسی حوصله مطالعه نوشته های طولانی را دارد. با نوشته های طولانی مان هم دیگران را آزار می دهیم و هم کسی به نوشته ما توجه نمی کند.
خب آداب دیگری هم موجود هستند اما به بیان همین موارد بسنده می کنم. خوشحال خواهم شد که دوستان در مورد موارد بیان شده دیدگاه های خود را بیان دارند.
افراد حاضر در بحث:
سارا هاشمی
اکبر حسامی
راضیه سلیمیان
شهلا دری
مسعود ناظم رعایا
عبدالرسول توانگر
مهندس منصور ادیبی
